Maar je ouders dan? Die kunnen je toch leren hoe het moet? Ja, maar die zijn ook ooit zo begonnen, die wisten ook niets en hebben struikelend hun weg afgelegd. De vraag is of zij al vallend en opstaand zijn uitgegroeid tot volleerde opleiders voor hun kinderen. Menigeen die terugkijkt op zijn jeugd zal hopelijk mild oordelen over zijn ouders. Maar zal toch ook moeten concluderen dat er het nodige is misgegaan.
Maar dat ligt niet alleen aan de opvoeding, ook scholen, de sociale omgeving en de hele maatschappij hebben invloed op iemands leven, zou je kunnen opperen. Als dat zo is schort er kennelijk ook het een en ander aan de sociale omgeving en aan de maatschappij. En dat is in veel gevallen weer terug te voeren op de opvoeding die we gehad hebben.
Het is niet anders, vanaf het moment dat je wordt geboren bestaat je leven slechts uit ‘leren leven’. Dat is het enige waar je dag in dag uit, jaar in jaar uit mee bezig bent. Leren hoe het moet, of in ieder geval leren hoe je je een beetje behaaglijk door je leven kunt bewegen.
Je zet stappen, zolang het goed gaat bof je, je kunt het! Totdat er iets misgaat... Oei, dit is kennelijk niet de bedoeling, nou ben ik toch lelijk gestruikeld. Oef, dat doet pijn! Je kunt het dus niet! Zoiets. De kunst is vervolgens niet te blijven hangen in de pijn, in het verdriet. Maar weer op te krabbelen, de negatieve kanten van je ervaring van je af te schudden en je weg te vervolgen. Word je weer geconfronteerd met dezelfde omstandigheden dan gaan er waarschijnlijk onmiddellijk bellen rinkelen. Je hebt weer een beetje leren leven.
Maar alle goede raad van je ouders en van anderen dan? De boeken die geschreven zijn, de verhalen in kranten en tijdschriften, daar leer je toch ook het nodige van? Ja, in theorie. Maar van theorie leer je niet leven. Die berg je in jezelf op. En pas als je - soms keihard - tegen dingen aanloopt doemt dat weer op. Herkenning, ja nou weet ik het weer, daar heeft mijn vader me nog zo voor gewaarschuwd. Of: dit is precies wat ik in dat boek heb gelezen, hoe kon ik zo stom zijn. De theorie wordt pas een stuk van je leven als de praktijk zich voordoet. Meestal zijn dat niet de prettigste confrontaties. Leven is ‘leren leven’. En ‘leren leven’ is kennelijk vaak: fouten maken, de mist in draaien, vallen.
Pijnlijk voor ouders die alles op alles zetten om hun kind voor alle 'fouten' te behoeden. Het zal ze niet lukken en ze zouden het ook niet moeten willen eerlijk gezegd, hoe begrijpelijk hun houding ook is.
Ooit verzuchtte een vriendin na de zoveelste struikelpartij: houdt het nou nooit op? Nee, het houdt nooit op. Want ‘leren leven’ kent geen eindpunt. Het gaat maar door. Wat je van al je struikelpartijen, van alle pijn en verdriet dat op je levensweg komt vooral leert is, dat het onvermijdelijk is. Dat het gewoon niet anders kan. Wat er echter ook gebeurt is dat je de situaties waar je in terecht komt steeds beter herkent en ontdekt dat de pijn en het verdriet die ermee gepaard gaan telkens minder worden. En hopelijk breekt het moment ooit aan dat je er moeiteloos of met weinig moeite mee om kunt gaan. Dat heb je pas echt ‘leren leven’.
En je positieve ervaringen dan? Ja, ook die kunnen je danig verrassen. Iemand die gewoon bijzonder aardig voor je is, zomaar. Of die je onverwacht een handje helpt. Je over je bol aait als je in de puree zit. Deze ervaringen geven een boost aan je lerenlevenproces. Je valt nou eens keer niet, maar je groeit ter plekke. Leren in de vierde versnelling!
Leven is ‘leren leven’. Heel eigtenaardig, pijnlijk soms maar voor wie z'n lessen ter harte neemt: prachtig!
Jan Jaap van Hoeckel