Deze man heeft me duidelijk gemaakt dat ik een grote verantwoordelijkheid droeg voor de zaak die ik dreef. Voor de mensen die er werkten, voor de toeleveranciers en voor de opdrachtgevers die we hadden. Ik was de motor, ik bepaalde, ik zat aan het stuur, ik mocht het zeggen, nee móést het zeggen.
Zijn aanwezigheid, een keer in de week was telkens weer een confrontatie met mezelf. Ik had gewoon te zorgen dat alles goed op orde was, dat mijn medewerkers goed werden aangestuurd, dat klanten tevreden waren, de leveranciers graag zaken met ons deden, dat er op tijd betaald werd, dat de afspraken goed werden nagekomen. Ik voelde aan de ene kant die druk, aan de andere kant proefde ik het genoegen van een goed lopend bedrijf, blije medewerkers, klanten en toeleveranciers. Niet altijd natuurlijk, maar in het algemeen was dat wel zo.
Jan Jaap, als je een klant verliest ligt dat aan jou en aan niemand anders!
Die kwam binnen! Ik sputterde flink, ja hoezo? Elke klant heeft zo zijn eigen beweegreden waarom hij komt en waarom hij gaat. Daar ga ik niet over. Hoe kun je nou zeggen dat het aan mij ligt als-ie vertrekt? Johan, zo heette mijn adviseur, typeerde ik altijd als meedogenloos doch rechtvaardig. Hij wist heel goed wat hij zei, ja, hij was hard, maar dat had ik kennelijk nodig. Hij hield niet van ontsnappingsroutes als het gaat om je verantwoordelijkheid. Je bent het of je bent het niet en je bent het niet een beetje of niet helemaal. Met andere woorden: verantwoordelijkheid moet je ten volle accepteren.
Hij legde me uit wat hij bedoelde. Het punt is: je bent niet in staat geweest om de klant te behouden. Je hebt niet goed doorzien hoe de mensen daar in elkaar zaten. Je hebt mogelijk dingen niet goed gedaan, je afspraken, de facturen, de kwaliteit van jullie werk, de communicatie. Je hebt ze niet voldoende verrast. Ze zijn uit je handen geglipt terwijl het mede je taak is om ze goed vast te houden.
Pffff… ik luisterde goed, voelde verzet maar was ook onder de indruk. Deze visie op verantwoordelijkheid, dit is zo essentieel. Wat er ook in jouw leven gebeurt, accepteer de verantwoordelijkheid voor jouw deel, en dat is vaak groter dan je denkt. Dat is niet alleen in het zakenleven zo, maar ook in je normale leven. In je contacten met je partner, je familie, vrienden of anderen.
Hoe vaak raken mensen niet in een conflict en mondt dat binnen de kortste keren uit in een welles-nietes situatie. In beschuldigingen over en weer en het droppen van de zwartepiet bij de ander. Elk van de partijen probeert zijn gelijk aan te tonen en het ongelijk van de ander. Nog nooit is er op zo’n manier een conflict opgelost.
Als iemand pijn voelt aan jouw gedrag, kwaad is, verdrietig, teleurgesteld, dan kun je wel zeggen dat hij of zij het volkomen verkeerd ziet, maar daarmee ontken je de gevoelens en de emoties van de ander. En die zijn een realiteit, daar heb je mee te maken. De vraag is hoe het komt dat een ander dingen voelt, ervaart, ziet, terwijl jij je van geen kwaad bewust bent?
Je mag constateren dat jouw woorden, jouw handelen, jouw houding en blik kennelijk bij de ander negatieve gevoelens hebben opgeleverd. En dat hoeft niets te maken te hebben met jouw bedoelingen, die kunnen haarzuiver zijn. Het gaat dus niet zozeer om de feiten, om het gelijk, maar kennelijk om de stoornis tussen zender en ontvanger. En natuurlijk kun je dan zeggen dat de ontvanger niet goed kan luisteren en niet attent is geweest. Maar als je de wereld wilt veranderen is het slimmer om je krachten te wijden aan één, aan jezelf dus, dan aan zevenmiljard anderen. Jij mag je afvragen – en vraag het vooral aan degene die zich pijnlijk getroffen voelt – of je je communicatie met deze persoon en in de gegeven omstandigheden niet beter had kunnen doen. En ongetwijfeld is dat inderdaad zo.
Dat heet verantwoordelijkheid. Het zoeken bij jezelf, niet naar anderen wijzen. Een weg zoeken om de oorsprong van het probleem aan te pakken voordat het een conflict wordt. En in veel gevallen leidt die weg naar jouzelf. Dat kun je alleen maar begrijpen als je bereid bent je hoofd te buigen, je trots aan de dijk te schuiven, je gelijk niet als uitgangspunt te nemen maar je eigen geluk.
Jij en jij alleen bent verantwoordelijk voor de kwaliteit van je leven. Dat is een van de hoofdschakelaars van geluk die ik benoem in mijn boek ‘Achter elk gelukkig leven staat een overvolle kliko’.
Jan Jaap van Hoeckel