Mandela, een mooi voorbeeld uit onze recente geschiedenis. Gevangengenomen onder het apartheidsbewind in Zuid-Afrika. Zevenentwintig jaar doorgebracht in de cel, driekwart van die tijd op het beruchte Robbeneiland. Toen hij vrijkwam dwong hij respect af van de hele wereld: geen haat, geen vijandschap, geen negativiteit. Vooruitkijken. En vooral: accepteren, vergeven en liefhebben. Wat een kracht!
Een jong echtpaar in verwachting van hun eerste kind. Het ging goed, geen vuiltje aan de lucht. Ze verheugden zich zeer op de geboorte, het zou een jongen worden, de stamhouder. Het kind zou een mooie Hollandse naam krijgen. Enkele dagen voor de geboorte ging zij goedgemutst op controle. Daar bleek dat het hartje van het kind niet meer hoorbaar was. De mededeling van de gynaecoloog kwam snoeihard aan, het kind was dood. De ouders kapot. Onderzoek wees achteraf uit dat dit niet had hoeven gebeuren als de gynaecoloog beter de fysieke gesteldheid van de moeder gecheckt had. Het echtpaar werd bestookt met goedbedoelde adviezen hoe zij deze kwestie juridisch konden aankaarten, nee, ze moesten het vooral niet pikken. Ze besloten anders, ze lieten het los. Wat ze ook zouden doen, ze zouden hun kind er toch niet mee terugkrijgen, redeneerden zij. Toen hun tweede kind in aantocht was, melden zij zich bij dezelfde gynaecoloog, die hen begeleidde tot en met de bevalling. Hoe krachtig en prachtig dat mensen de werkelijkheid kunnen accepteren en zo kunnen vergeven!
Hopelijk zie je het ook om je heen, mensen die de kracht op kunnen brengen om de naakte feiten te accepteren zoals ze zijn. En vervolgens door alles heen kunnen vergeven en in vrede met zichzelf en hun omgeving kunnen leven.
Accepteren, vergeven en liefhebben zijn belangrijke voorwaarden om van jezelf en anderen te kunnen houden. Het alternatief is niet erg aantrekkelijk. Het afwijzen van de feiten, ze niet kunnen of willen accepteren. En daaraan vastgeklonken de blijvende boosheid, vijandschap, haat en rancune. Daarmee werp je een bijna onneembare barrière op voor jezelf, je kunt gewoon niet meer tot volledige rust komen. Er is geen weg meer naar vrede en liefde in je hart. Zolang je niet de naakte feiten accepteert en je uiteindelijk diep in je ziel de ander kunt vergeven blijf je een gevangene van je eigen negatieve gevoelens. Geen fijn vooruitzicht.
Moeilijk, ja dat is het. Als je door een ander tot in het diepst van je ziel gekwetst bent zijn je opstandige reacties begrijpelijk. En het kan veel erger tonen de voorbeelden hierboven aan. En dan toch accepteren, vergeven?
In een radio-uitzending werd een Nederlandse journalist, die tien jaar in New York had doorgebracht gevraagd wat zijn belangrijkste ervaring was gedurende zijn verblijf daar. Hij vertelde dat hij vele jaren bij een therapeut had gelopen die hem iets had bijgebracht wat zijn hele kijk op zijn leven veranderde. Ik heb geleerd dat, wil ik oprecht gelukkig zijn, ik drie dingen moet doen. Op de eerste plaats: accepteren van de feiten, het is niet anders, ze zijn zoals ze zijn, daar is niets meer aan te veranderen. Op de tweede plaats: mensen vergeven voor dat wat ze hebben aangericht, wat het ook is, oprecht vergeven. En uiteindelijk: liefhebben, degene die je heeft gekwetst, die je zoveel leed heeft berokkend in je armen sluiten. Dat is de enige manier om niet opgezadeld te blijven met haat en rancune en om jezelf een kans te geven om met liefde in je hart te kunnen leven.
Dit interview speelde vlak na de crash van twee vliegtuigen in de twin towers in New York in 2001. De interviewer vroeg hem: ook de terroristen die duizenden doden in New York op hun geweten hebben? Het was even stil, toen kwam zijn antwoord: ja, zij ook! Accepteren, vergeven en liefhebben, het is in sommige gevallen bijna niet te doen. En toch, als je het kunt, als je het uiteindelijk met pijn en moeite op kunt brengen, weet je dat je een definitieve keus hebt gemaakt voor het belangrijkste in een mensenleven, in jouw leven. Liefde.
Jan Jaap van Hoeckel