Zijn zus heeft het in haar leven minder naar haar zin. Worstelt met haar werk, het huwelijk loopt niet op rolletjes, zij kan ook niet zo vaak met vakantie, voelt zich onbehaaglijk et cetera, kortom: geen prachtig leven. Ja, maar jij hebt ook altijd mazzel, verwijt zij haar goedboerende broer. Die is daar erg van geschrokken. Met zo’n opmerking is de discussie over hoe het komt dat de dingen in je leven op een bepaalde manier verlopen aardig in het slop geperst. Dat het iemand goed gaat berust op puur geluk, degene bij wie het niet zo lekker marcheert heeft domme pech. Zoiets. Er zit iets van verwijt in: jij boft, ik niet...
Een boeiend onderwerp. In hoeverre is iemand verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen leven, voor de dingen die hij verwerft, zijn materiele en geestelijke welzijn? Kun je eigenlijk wel spreken van boffen, mazzel hebben of pech hebben?
Eerlijk gezegd heb ik niet zoveel met ‘geluk hebben’. Geen enkel geluk komt uit de hemel vallen, wij kneden ons eigen leven, alleen wijzelf, niemand en niets anders. Sommigen mensen die zich gelukkig voelen en het materieel ook aardig voor elkaar hebben, willen zelf nog wel eens zeggen dat ze geluk hebben gehad. Door de oorzaak buiten henzelf te leggen bagatelliseren ze hun eigen inbreng. Mooi, die bescheidenheid, maar vaak niet terecht. En overigens, de mensen die zeggen pech te hebben, doen in wezen hetzelfde. Ook zij bagatelliseren hun eigen inbreng, hun eigen verantwoordelijkheid.
We leven ons leven, doen onze dingen, al dan niet bewust. We zetten stappen, vallen en staan op, worstelen ons soms door dingen heen, hebben plezier, voelen pijn, maken fouten en doen goede dingen. Onze inspanningen monden uit in een fijn leven, nee, laat ik het beter zeggen, onze inspanningen ervaren we als een fijn leven. De weg die we gaan, de resultaten die we boeken bezorgen ons plezier, ondanks de struikelpartijen. Mazzel?
Maar een ander die dezelfde gang maakt, ervaart dat niet als een fijn leven. Pech?
Het is waar, we zijn nauwelijks in staat om grip te hebben op de omstandigheden die zich aan ons opdringen. Je kunt niet voorkomen dat het gaat regenen, dat er windkracht dertien losbarst, dat je dood gaat, dat de economie het moeilijk heeft. En het is lastig om te vermijden dat je ziek wordt, dat de kat onder de auto komt, dat je je baan verliest, dat je kind aan de drugs raakt, dat je partner zegt niet meer van je te houden. Iets anders is hoe je met de omstandigheden omgaat.
Een voorbeeld. Ik had alweer een tijd geleden een vriendin wier man was overleden. Ze was er kapot van. Haar man had de zaken slecht geregeld en uiteindelijk had ze het ook financieel knap lastig. De kinderen van haar man keerden zich ook nog eens tegen haar. Op een nacht belde ze me op, in alle staten, ze stond ergens lang de weg met een lekke band. Ook dat nog, riep ze uit! Waarom moet dat mij nu weer overkomen? Het kostte me moeite om haar uit te leggen dat er dagelijks in Nederland weet ik het hoeveel honderd banden klappen. Dat kan gebeuren. Maar om daar nu de conclusie aan te verbinden dat dat verband houdt met de andere negatieve omstandigheden?
Naar mijn mening zit het zo: we hebben geen geluk, maar we kunnen ons wel gelukkig voelen. We hebben geen pech maar we kunnen ons wel pechig voelen. Het zit ons hoofd en in ons hart. Het is van ons en komt door ons. Wij veroorzaken onze eigen gevoelens. Het gevoel van geluk en pech is niemand aan te rekenen, slechts onszelf...
Gelukkig of pechig?
Laatst een interessant gesprek gevoerd over boffen, geluk hebben, mazzel hebben. De man die ik sprak leeft een genoeglijk leven. Hij werkt, zijn vrouw werkt, ze verdienen geld, hebben een mooi huis, een lief kind, een auto, gaan af en toe met vakantie, gaan soms lekker en gezellig uit eten, hebben heerlijke vrienden, kortom: een prachtig leven. Zijn zus heeft het in haar leven minder naar haar zin.
Reacties
Dag Jan Jaap, Helemaal gelijk! Er is ook een onderzoek gedaan over hoe mensen zich voelen in bepaalde situaties, bijvoorbeeld na de dood van iemand, als je in de gevangenis komt of een ernstige ziekte hebt etc. In het algemeen blijkt dat, hoe mensen zich voelen - gelukkig, ongelukkig, verongelijkt, boos, agressief etc. - na ongeveer een jaar hetzelfde is als voordat het ze overkomen is. Het lijkt erop dat de omstandigheden niet veel uitmaken hoe je je voelt, maar de manier waarom je met die omstandigheden omgaat en incorporeert in je leven. Natuurlijk wel sneu voor al die boze en verongelijkte mensen...;-) Maar die kan jij misschien wel een beetje helpen...;-0 Jeroen
Lieve JanJaap c.s. Een houding is zeer bepalend. Een boogschutter houdt rekening zijn eigen materiaal,de spanning die de boog aankan met zijwind, tegenwind, verblindende zon, schrikgeluiden, weet dat oefening kunst baart en neemt de lessen, die met die oefeningen komen, mee. De roos spreekt hem aan, want hij is boogschutter. Geluk heeft dus ook iets met zelfkennis te maken. Emoties geven je een kans om te ontdekken wat je aanspreekt. Dus als je het leven van je broer leuker vindt, kun je dat als doel nemen, Als blijkt dat de oefeningen die daarbij horen om ze te verwerven je geen geluk geven, weet je wat je los kan laten. Het kan ook zijn dat je niet zo als je broer bent en zijn talenten niet de jouwe zijn, en de opofferingen dan wel erg groot zijn. Als je je meet aan een ander, meet dan alles, Deze totale meting zal een afweging met zich mee kunnen brengen, dat je het zo slecht nog niet hebt en dat je jezelf weer wat beter kent. Je kan dan je pijlen richten op wat je wilt treffen. Wat jou aanspreekt. Dat doel ligt meestal verder dan je neus lang is. Dus het is beter dat je het in het oefenen met je pijlen ook een beetje leuk hebt. De hedonistische calculus als afweging voor je handelen. Het geluk zit aan de handeling vast,niet aan het doel. Bezit van de zaak einde van het vermaak.
Hallo Jan Jaap! Inderdaad, gelukkig of pechig zijn bepaalde staten van zijnde en niet feiten. Er zijn omstandigheden die maken jou weg een stuk makkelijk of moeilijk te lopen maar het ligt aan jou om ze op de beste wijze af te maken. Het gebeurd niet altijd dat je de juiste beslissing neemt toch, leven is een school waar wij allemal te leren hebben.