goed in je vel.nl

Al je mooie voornemens ten spijt blijkt zo’n aanpak bij het ene kind beter te lukken dan bij het andere. Het ene kind is tamelijk gemakkelijk op te voeden, gehoorzaamt goed, leert snel, en loopt lief in de pas. Keesje is zo’n lieve jongen, zeggen de ouders trots tegen hun vrienden, die dat vertederd beamen. Marlousje is uit heel ander hout gesneden. Als je haar iets vraagt doet ze net of haar neus bloedt, pas na veel aandringen en dreigementen is ze een beetje in het gareel te krijgen. Ze gaat gewoon haar gang, trekt zich niet veel van anderen aan. En als ze iets wil, dan moet het ook gebeuren, ze dreint net zolang tot ze haar zin krijgt. Nee, Marlousje is echt lastig, vinden de ouders. Hoe kan het toch? Keesje is zo lief maar zij..?

Het feit dat kinderen zo verschillend zijn, is voor ouders best problematisch. Wat moet je met je goede opvoedvoornemens? Kinderen als Marlousje zijn gewoon niet te hanteren, vinden ze en als ze er met vrienden over praten die ook kinderen hebben, krijgen ze vaak hetzelfde verhaal te horen.

Even heel oneerbiedig: kinderen zijn als honden en katten. Honden laten zich opvoeden en kun je kunstjes leren. Ga zitten, ga liggen, kom, rustig, pootje, apport, zoek, af! Als je even je best doet krijg je bijna elke hond zover dat hij gewillig doet wat je zegt. Op een gegeven moment is een blik of handgebaar al genoeg om de hond te laten doen wat je wilt. Bij katten lukt dat niet. Integendeel, een kat naait zijn eigen naad, die laat zich helemaal niks zeggen. Die sjouwt een beetje rond, gaat liggen wanneer en waar hij wil. Ooit een kat pootjes zien geven? Ooit een kat gezien die aan komt rennen als je roept: kom hier!

Er zijn ouders die boffen, die hebben twee honden, da’s een makkie. Maar één kat in huis kan je soms tot wanhoop drijven. En wat dacht je van twee katten, gek word je ervan!

Het grappige is, als je dit zegt tegen ouders, dan herkennen ze dat wel. Inderdaad, de Keesjes van deze wereld kun je gemakkelijk kunstjes leren. Heerlijk gewoon, het zijn vaak modelkinderen. Aan de Marlousjes heb je echter geen enkel houvast, die gaan lekker hun eigen gang. Kunstjes, ho maar!

Wat er fout gaat is dat ouders een kat proberen op te voeden als een hond. Regels zijn regels en die gelden immers voor iedereen, vinden ze. Dat is waar, ook voor een kat, maar met een kat ga je heel anders om dan met een hond. Een kat moet je paaien, poespoespoes, geduldig blijven pssspssspsss’en. Net zo lang tot hij of zij komt. En dan belonen, lief op je schoot nemen, over het kopje kroelen, lieve woordjes zeggen...  Niets heerlijker dan een snorrende kat op schoot. Iedereen blij.

Katkinderen zijn heel goed in het gareel te krijgen maar vergen een andere aanpak dan hondkinderen. Veel geduld, vriendelijkheid, lieve woorden, aanmoediging, beloning, vertrouwen en vooral acceptatie van het feit dat je kind nu eenmaal een kat is, daarmee kom je ver. Als je de kat in je kind herkend dan besef je dat je het beter over een andere boeg kunt gooien. Daardoor krijg je meer grip op de situatie, de opvoeding lukt beter, het kind voelt zich prettiger en er valt veel onnodige stress weg.

Uit het boek 'Wie heeft ons in godsnaam geleerd dat regen slecht weer is?'

Die gesprekken zijn lastiger voor mensen die voortdurend worstelen met de dingen in hun dagelijkse leven. Gelukkig zijn? Ze weten niet hoe dat voelt. Als ze ’s morgens opstaan, dan beginnen ze de dag al met een deken over hun hoofd. Gevangen in de mist die leven heet. Je moet in je kracht staan! Je moet genieten! Neem het leven niet zo zwaar... Het is boter aan de galg gesmeerd. Gelukkig, nee dat wordt je nu eenmaal niet op commando. Je hebt geen benul hoe je al je problemen de baas kunt worden, alle goede raad ten spijt. En gelukkig voelen? Dat lijkt helemaal onbereikbaar.

Het manco van veel geluksadviseurs is dat er zoveel wol in hun taal zit. Als je je niet gelukkig voelt kun je geen touw aan hun woorden vastknopen. Je moet in je kracht staan!  Ik lees en hoor dat vaak maar wat is dat in vredesnaam? In mijn kracht staan, hoe doe ik dat? Kan ik dat nu onmiddellijk? Of: Geluk komt van binnenuit. Ja?  Leven in het hier en nu. De toehoorder heeft waarschijnlijk het gevoel dat hij met al zijn problemen wel degelijk in het hier en nu leeft. Geluk is zelfacceptatie. Versterk je flow-ervaring.

Soms denk ik wel eens dat zulke kreten alleen maar begrepen en gevoeld worden door de beroepsgroep zelf. Jargon voor vakgenoten. Zulke adviezen helpen je waarschijnlijk geen stap verder. Als je je niet gelukkig voelt en je wilt van dat onbestemde en vooral rotte gevoel af, dan wil je actie, er moet gewoon iets gebeuren en wel onmiddellijk. Geen kreten, stappen zetten, dat is wat je wilt.

Ik had het genoegen een voorstelling bij te wonen van Ali B, onze aardige rapper. Hij hield een lang betoog over hoe het komt dat we zo moeilijk gelukkig kunnen worden. Hij had het over onze hersens en hoe delen daarvan elkaar in de weg zaten. Het klonk ingewikkeld maar het was vooral leuk. Zijn eindconclusie maakte wel indruk op me. Ons geluk bereiken we niet met grote stappen, hoe graag we dat ook zouden willen. Nee, kleine stapjes, voetje voor voetje, zo kom je uiteindelijk bij je geluk. Dat zegt Ali B, een geluksadviseur naar mijn hart.

Kleine stapjes, dat wil je niet horen als je geen zin meer hebt in je sores, als je schoon genoeg hebben van het geshit in je leven. Grote stappen, nu direct, dat wil je. En daar gaat het mis! Je pakt je grootste probleem als eerste aan, je doet je best, je schuift uit. Weg moed, weg vertrouwen. Zie je wel, het gaat niet. Had je maar naar Ali B geluisterd... Kleine stapjes, daar zit het geheim. Vandaag zet je het eerste als je wilt.

Als je je problemen aan wilt pakken moet je ze eerst op een rij zetten. Wat zijn ze precies? Probeer ze te benoemen, schrijf ze op. Allemaal. En zet ze vervolgens opnieuw op een rij. Van groot naar klein, probeer het. Wat is je grootste probleem? Wat vind je zelf minder groot, wat klein? Pak vervolgens je allerkleinste probleem aan, ga ermee aan de slag en laat alle andere problemen voor wat ze zijn. Roep zonodig de hulp in van iemand die dicht bij je staat. Worstel je door je kleine probleem heen. En proef de overwinning! Dit smaakt naar meer. Pas als je het eerste overwonnen hebt, pak je het tweede aan, het op een na kleinste. Enzovoort. Kleine stapjes, dat wel. Maar je bent tenminste op weg naar betere tijden.

Nee, deze stapjes alleen zijn niet genoeg. Er is nog wel meer te doen. Maar het is een begin. Ik spreek regelmatig met mensen die niet goed in hun vel zitten. Niet één was op het idee gekomen de problemen eens echt op een rij te zetten. Terwijl het eigenlijk zo simpel is. Als je je niet gelukkig (genoeg) voelt en je wilt het dolgraag worden, kun je vandaag nog aan de slag. Gelukkig.

De jaren regen zich aaneen, mensen gingen weg, nieuwe kwamen, de sfeer op het bedrijf veranderde stukje bij beetje. De vertrouwdheid van de mensen om haar heen viel weg, ze voelde zich steeds meer in de verdrukking. Ze werd onaangenaam bejegend, ging steeds minder presteren.

Haar lijf begon te protesteren, ze zag nog geen verband. Dokter, pillen, het ging gelukkig weer beter, dóórgaan bleef haar drive. Tot het lijf er de brui aangaf, hartkloppingen, hyperventilatie, ze schrok zich kapot. Wat is er aan de hand?  Tot hier, voelde ze en liet het op haar werk afweten. Die is niet ziek, wist haar meerdere stellig, ze loopt er gewoon de kantjes vanaf...

Van dokter naar therapeut. Praten, praten, praten, alles eruit, ja, ze was zichzelf aardig kwijtgeraakt. Het kost tijd om weer te paard te komen, ja logisch, als je er tien jaar over doet om zo de vernieling in te draaien mag je niet verwachten dat je binnen een paar weken weer vrolijk de draad kunt oppakken.

Zij is niet uniek, het gebeurt zo vaak. Ik ken een man die er een goede gewoonte van heeft gemaakt om zichzelf om de zoveel tijd volstrekt voorbij te rennen. Werkenwerkenwerken, altijd bezig, nauwelijks rust. En als de omgeving er wat van zegt, zegt hij doodgemoedereerd dat hij echt wel rust neemt, dat hij juist heel goed is in ontspannen. Hoe hou je jezelf voor de gek... En plots: boem, afgeknapt, ziek, van slag, uitgeschakeld. Na een paar weken gaat het wel weer, en dan weer hup ertegenaan. In looppas naar de volgende afknap.

Wat is dat toch, dat we zo bereid zijn onszelf te verloochenen, zo voorbij te rennen?  Dat we alles willen doen om te bewijzen dat we van staal zijn, dat niks ons kan deren. Dóórgaan, tot de tong op onze schoenen hangt. Plichtsbesef? Verantwoordelijkheidsgevoel? Angst? Eerzucht? Het is van alles wat, lijkt me. Maar degene die in je leven het allerallerbelangrijkste is wordt volstrekt over het hoofd gezien. Jezelf. Je hebt gevoel en begrip voor alles en iedereen, maar volstrekt niet voor jezelf.

Niets is zo belangrijk als je eigen leven, je eigen geluk. Niemand anders kan jouw leven leiden. Niemand zorgt voor jouw geluk. Niemand maakt zich echt bezorgd om jouw gezondheid. Jij moet het doen.

Wel raar dat we die wijsheid vaak slechts door schade en schande weten te verwerven. Het was handiger geweest als onze ouders ons dit zouden hebben meegegeven. De meeste ouders leggen de nadruk op plichtsbesef, doorzetten, niet zeuren, doen wat je zegt, staan voor de dingen die je belooft, aanpakken. Goed bedoeld. Maar ook de grenzen tellen. Tot waar moet je gaan? Waar is dat punt?

Een gelukkig leven gaat over evenwicht. Doorgaan? Doorgaan terwijl je werk je niet meer bevalt? Doorgaan - ook al is je werk nog zo leuk -  terwijl je lijf om rust vraagt? Evenwicht bereik je slechts met doorgaan én stoppen. Eén voet op het gaspedaal maar vooral ook één voet bij de rem. Doorgaan is voor de meeste niet zo’n probleem. Stoppen des te meer. Terwijl je dat juist zo hard nodig hebt...

Ik heb er de Dikke Van Dale maar weer eens bij gepakt. Die zegt bij het woord ‘geluk’: de aangename toestand waarin men al zijn (aardse) wensen en verlangens bevredigd ziet. Tja... Als je die definitie even fileert dan zou dat betekenen dat, als je nog verlangens, nog dingen te wensen hebt, je dan niet gelukkig zou kunnen zijn. Ik denk dat er geen mens bestaat zonder verlangens en wensen. Ons leven is onvolmaakt, alles kan per definitie altijd beter en het is goed om daar ook naar te streven, dunkt mij.

Wat mij wel opvalt is dat veel mensen het woord geluk koppelen aan de gevoelens van het moment. Ik sta op, had een leuk dagje aan het strand bedacht maar het regent dat het giet. Ik voel me ongelukkig. Ik kom net uit het ziekenhuis, ben aan mijn rug geopereerd, voorlopig ben ik uitgerangeerd en ik heb pijn bovendien. Ik ben ongelukkig. Ik ben zojuist wezen shoppen en heb een paar beeldschone schoenen gekocht. Ik ben gelukkig. Mijn kind heeft zijn Citotoets goed gemaakt en krijgt daardoor een advies voor het atheneum. Ik ben gelukkig.

Ongetwijfeld zullen velen deze situaties herkennen en het gevoelde geluk beamen. Naar mijn mening worden er twee dingen door elkaar gehaald. Had daar niet beter kunnen staan: ik voel me rot of ik voel me blij dan ik ben ongelukkig of ik ben gelukkig? Geluk is veel groter, veel meeromvattender dan blije gevoelens. Hetzelfde geldt voor ‘je ongelukkig voelen’, ook dat stijgt ver uit boven incidentele onprettige gewaarwordingen.

Geluk is naar mijn mening een status zonder veel fluctuaties. Je kunt niet de ene dag gelukkig zijn en de andere dag ongelukkig. Geluk is een stabiele geestesgesteldheid, een diepgevoelde tevredenheid met je leven, met je verworvenheden. Een soort heerlijke hardnekkigheid. Of, in het geval van ongeluk, een afschuwelijke hardnekkigheid.

Wie zich ongelukkig voelt en op weg wil gaan naar geluk heeft een zware tocht voor de boeg. Je moet de hardnekkigheid van ongeluk zien te overwinnen, en dat kan slechts met veel lef, met pijn en alle moeite. Het is echter een even grote klus om van je geluk af te komen. Niemand wil dat natuurlijk en echt gelukkig mensen zullen beamen dat ze niet zouden weten hoe ze dat zouden moeten doen. Met andere woorden, wat er in hun leven ook gebeurt, het moet wel heel bar zijn wil je de hardnekkigheid van geluk kunnen doorbreken.

Ik stel de grootsheid van geluk vaak voor als het klimaat. Nederland heeft een zeeklimaat. Hoe het weer ook is, of het nu regent, sneeuwt, stormt, vriest of snikheet is, het is en blijft een zeeklimaat. Geluk is als het klimaat, het is een constante. Je fluctuerende gevoelens zijn als het weer. Of je fiets nu is gestolen, je het ziekenhuis in moet of je dochter voor de vierde keer gezakt is voor haar rijbewijs, het maakt niet uit. Geluk is en blijft nog steeds geluk. Met andere woorden: ik ben gelukkig en ik voel me kloten. Kan! Gelukkige mensen voelen zich echt niet elk moment van hun leven in een hoerastemming. Je soms rot, verdrietig of negatief voelen hoeft dus inderdaad niet te betekenen dat je ongelukkig bent.

In dit licht is de veelgehoorde gedachte dat gezondheid van wezenlijk belang is voor geluk naar mijn mening niet juist. Ik ben ziek en ik ben gelukkig past heel goed bij elkaar. Voor ongelukkige mensen geldt in wezen hetzelfde. Ik heb een heerlijk feest vanavond, ik voel me blij en ik ben ongelukkig. Ook dat gaat heel goed samen. Ongelukkige mensen lachen echt wel eens en zijn zo nu en dan oprecht blij...

Wordt het niet eens tijd om je geluk te herijken?

 

Zijn zus heeft het in haar leven minder naar haar zin. Worstelt met haar werk, het huwelijk loopt niet op rolletjes, zij kan ook niet zo vaak met vakantie, voelt zich onbehaaglijk et cetera, kortom: geen prachtig leven. Ja, maar jij hebt ook altijd mazzel, verwijt zij haar goedboerende broer. Die is daar erg van geschrokken. Met zo’n opmerking is de discussie over hoe het komt dat de dingen in je leven op een bepaalde manier verlopen aardig in het slop geperst. Dat het iemand goed gaat berust op puur geluk, degene bij wie het niet zo lekker marcheert heeft domme pech. Zoiets. Er zit iets van verwijt in: jij boft, ik niet...

Een boeiend onderwerp. In hoeverre is iemand verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen leven, voor de dingen die hij verwerft, zijn materiele en geestelijke welzijn? Kun je eigenlijk wel spreken van boffen, mazzel hebben of pech hebben?

Eerlijk gezegd heb ik niet zoveel met ‘geluk hebben’. Geen enkel geluk komt uit de hemel vallen, wij kneden ons eigen leven, alleen wijzelf, niemand en niets anders. Sommigen mensen die zich gelukkig voelen en het materieel ook aardig voor elkaar hebben, willen zelf nog wel eens zeggen dat ze geluk hebben gehad. Door de oorzaak buiten henzelf te leggen bagatelliseren ze hun eigen inbreng. Mooi, die bescheidenheid, maar vaak niet terecht. En overigens, de mensen die zeggen pech te hebben, doen in wezen hetzelfde. Ook zij bagatelliseren hun eigen inbreng, hun eigen verantwoordelijkheid.

We leven ons leven, doen onze dingen, al dan niet bewust. We zetten stappen, vallen en staan op, worstelen ons soms door dingen heen, hebben plezier, voelen pijn, maken fouten en doen goede dingen. Onze inspanningen monden uit in een fijn leven, nee, laat ik het beter zeggen, onze inspanningen ervaren we als een fijn leven. De weg die we gaan, de resultaten die we boeken bezorgen ons plezier, ondanks de struikelpartijen. Mazzel?

Maar een ander die dezelfde gang maakt, ervaart dat niet als een fijn leven. Pech?

Het is waar, we zijn nauwelijks in staat om grip te hebben op de omstandigheden die zich aan ons opdringen. Je kunt niet voorkomen dat het gaat regenen, dat er windkracht dertien losbarst, dat je dood gaat, dat de economie het moeilijk heeft. En het is lastig om te vermijden dat je ziek wordt, dat de kat onder de auto komt, dat je je baan verliest, dat je kind aan de drugs raakt, dat je partner zegt niet meer van je te houden. Iets anders is hoe je met de omstandigheden omgaat.

Een voorbeeld. Ik had alweer een tijd geleden een vriendin wier man was overleden. Ze was er kapot van. Haar man had de zaken slecht geregeld en uiteindelijk had ze het ook financieel knap lastig. De kinderen van haar man keerden zich ook nog eens tegen haar. Op een nacht belde ze me op, in alle staten, ze stond ergens lang de weg met een lekke band. Ook dat nog, riep ze uit! Waarom moet dat mij nu weer overkomen? Het kostte me moeite om haar uit te leggen dat er dagelijks in Nederland weet ik het hoeveel honderd banden klappen. Dat kan gebeuren. Maar om daar nu de conclusie aan te verbinden dat dat verband houdt met de andere negatieve omstandigheden?

Naar mijn mening zit het zo: we hebben geen geluk, maar we kunnen ons wel gelukkig voelen. We hebben geen pech maar we kunnen ons wel pechig voelen. Het zit ons hoofd en in ons hart. Het is van ons en komt door ons. Wij veroorzaken onze eigen gevoelens. Het gevoel van geluk en pech is niemand aan te rekenen, slechts onszelf...

UIt het boek 'Wie heeft ons in godsnaam geleerd dat regen slecht weer is?'